In onderstaande blog beantwoord ik de vier vragen die te maken hebben met overprikkeling;
- Wat is overprikkeling
- Hoe weet je of je overprikkeld bent
- Wat kun je doen als je overprikkeld bent
- Hoe kun je voorkomen dat je overprikkeld wordt
Wat is overprikkeling?
Om te weten wat overprikkeling is, is het handig om te weten wat een prikkel is.
Een prikkel is een stukje informatie dat binnenkomt via onze zintuigen en dan In de breedste zin van het woord. Dus onze zintuigen zijn; zien, horen, voelen, ruiken, proeven maar ook ervaren.
En vooral de laatste stukje is nogal eens het geval bij mensen die wat gevoeliger zijn. Die ervaren een sfeer of ervaren een gevoel. Dat is dus anders als alleen het zien en het ruiken en het tasten.
Prikkels komen binnen in onze zintuigen en maken dan contact met onze hersenen met onze zenuwen die ze dan weer verwerken en op die manier kunnen we waarnemen.
Dit is zoals het is als je niet overprikkeld bent.
Wanneer je dus overprikkeld bent dan zit je als het ware vol met deze prikkels. Je kunt het vergelijken met een file.
Als je de prikkel voorstelt als een auto, die naar de snelweg (je zenuwstelsel) wil, maar op het knooppunt staat het vast. Er ontstaat een file omdat er nog steeds auto’s op het knooppunt staan die niet weten waar ze naar toe moeten.
Maar de hoeveelheid prikkels stopt niet, dus alle prikkels, alle auto’s sluiten achteraan in de rij. Er ontstaat een file en er ontstaat chaos omdat iedere auto zo snel mogelijk naar zijn plek van bestemming wil.
Op dat moment ben je overprikkeld. Het is allemaal te veel om te kunnen verwerken en er ontstaat kortsluiting in je hoofd.
Er kunnen dan twee dingen gebeuren.
Je wordt nog alerter en nog meer gefocust om alles wat er om je heen gebeurt te kunnen registreren, met als gevolg dat je door het kleinste geluidje of de onschuldigste vraag van iemand al geïrriteerd wordt.
Je slaat dicht en je registreert helemaal niks meer. Je bent niet meer alert en weet niet meer wat er om je heen gebeurt.
Hoe weet je of je overprikkeld bent
Zoals ik hierboven al beschreef zijn er twee scenario’s.
Er komt stoom uit je oren en alles is je te veel, je wilt rust!
Je hebt geen grip meer, krijgt de helft van wat er om je heen gebeurt niet meer mee. Je kunt je niet concentreren en laat geregeld wat vallen of je bent zelf onhandig en valt.
In beide gevallen voelt het alsof je in de overlevingsmodus staat. Je hebt geen grip op de situatie en wilt terug naar jezelf. Naar rust, controle en alertheid.
Het is alsof je filter kapot is. Je krijgt alles mee wat er om je heen gebeurt, tot in het kleinste detail. Of je krijgt helemaal niks mee, het lijkt alsof je boven de situatie hangt.
Je reageert geïrriteerd op het kleinste dingetje, op de kleinste vraag, alles is je te veel, je bent het overzicht kwijt en kunt niet meer rationeel naar situaties kijken.
Daar komt dan nog eens bij dat je hier enorm van baalt, wat het ook niet echt goed is voor je humeur.
Wat kun je doen?
Wat je acuut kunt doen is rust pakken. Dat klinkt heel makkelijk maar geloof me, dat is het moeilijkste wat je op dat moment moet gaan doen.
Omdat je brein in overlevingsmodus staat, en je zenuwstelsel gewend is om overuren te draaien, is het een hele uitdaging om dit ineens stil te gaan leggen. Ook al is dat waar je nu het meeste naar verlangt. Naar rust, naar stilte…
Het vraagt dus om iets concreets, enkele voorbeelden zijn;
Ga wandelen, MAAR, zonder podcast of muziek en het liefst met je telefoon op stil. Wandelen in een gebied waar je weinig mensen tegenkomt en het liefst in de natuur.
Zet muziek (het liefst zonder tekst) op je oortelefoon en ga even wat doen met je handen, zonder dat je hierbij hoeft na te denken. Denk hierbij aan strijken, poetsen, eten koken, tuinieren, handwerken enz.
Ga sporten. Zet weer muziek aan, kruip in je eigen bubbel en ga sporten.
Neem een bad of een douche en laat het water alle prikkels meenemen
Schrijf het van je af. Neem een pen en papier (of een pc als je dat fijner vindt) ga zitten en begin gewoon alles op te schijven wat je op dat moment denkt. Alle gedachten, hersenspinsels, dingen waar je over piekert, schrijf alles van je af.
Hoe kun je het voorkomen
Twee woorden;
- Focus
- Gronding/aarden
De focus is vooral erg handig in situaties waarin er veel gebeurt. In winkelstraten, kermissen, volle stranden, feestjes, uitgaansgelegenheden, markten, noem maar op.
Omdat er op die plaatsten zoveel prikkels zijn om op te vangen, is het belangrijk dat je je focust op datgene waar je mee bezig bent.
Concentreer je op het gesprek dat je aan het voeren bent. Focus je op je boodschappenlijstje. Ben heel egoïstisch bezig en probeer de focus alleen maar op jezelf te leggen, zodat je minder meekrijgt van je omgeving.
Gronden is altijd belangrijk. Wanneer je dit goed doet, dagelijks een aantal keren checkt of je gronding nog ok is, zul je merken dat je meer in balans bent.
Dat je het eerder kunt aangeven wanneer het teveel wordt. Dat je andere keuzes kunt maken. Dat je je grenzen beter kunt bewaken en dat je meer in contact blijft met je lichaam waardoor prikkels beter verwerkt kunnen worden en er geen file ontstaat.
Vind je dit nu heel lastig, of weet je niet of je goed gegrond bent? Neem dan even contact met me op dan kijk ik met je mee.