Je weet dat je moe bent. Je voelt dat je overprikkeld bent. En je plant dus heel bewust: een rustige avond, een dagje niks, een warm bad. Maar toch... komt de rust niet. Je lijf blijft alert. Je hoofd blijft draaien. Je voelt onrust in plaats van ontspanning.
Frustrerend? Ja. Onbegrijpelijk? Nee.
Voor veel gevoelige mensen is dit een herkenbaar patroon. Je zenuwstelsel staat zó lang ‘aan’, dat het niet zomaar weet hoe het ‘uit’ moet. Ontspannen lukt niet op commando. Daarvoor moet er eerst iets anders gebeuren: regulatie.
Je zenuwstelsel en ontspanning
Laten we het even simpel houden.
Je zenuwstelsel kent grofweg twee standen:
-
De actiestand (sympathisch): vechten, vluchten, doorgaan
-
De rust- en herstelstand (parasympathisch): ontspannen, verteren, opladen
Als je veel stress ervaart, prikkels oppikt of langdurig over je grenzen gaat, blijft je systeem hangen in de actiestand. Je lichaam is dan continu alert. En dan lukt het niet zomaar om 'even te ontspannen'.
Sterker nog: het idee van rust kan onveilig voelen. Alsof je iets mist, controle verliest of ‘niets doet’ terwijl je eigenlijk moet presteren.
Waarom het niet werkt om alleen maar ‘rust in te plannen’
Veel mensen denken: als ik een avond op de bank plan, dan komt het wel goed. Maar als je zenuwstelsel nog steeds denkt dat het ‘aan’ moet staan, kom je niet in die herstelfase.
Voor HSP’s speelt daar nog iets extra’s bij: je systeem verwerkt prikkels dieper, dus het kost meer tijd om alles te verwerken. Je hebt niet alleen rust nodig, je hebt ook tijd om te ontladen.
En dat gaat niet vanzelf. Daar heb je bewuste signalen voor nodig:
🌀 "Je bent veilig."
🌀 "Je mag loslaten."
🌀 "Je hoeft niks nu."
Wat wél helpt: regulatie vóór ontspanning
In plaats van direct te proberen te ontspannen, kun je beter eerst je zenuwstelsel reguleren. Denk aan het ‘afbouwen’ van de actiestand, zodat je lichaam voelt: het is oké om te zakken.
Voorbeelden van regulerende activiteiten:
-
Ritmisch bewegen (wandelen, fietsen, zachtjes wiegen)
-
Bewuste ademhaling (zoals 4 tellen in, 6 tellen uit)
-
Zacht neuriën (stimuleert de nervus vagus)
-
Je handen op je borst en buik leggen en zacht drukken
-
Een warm voetenbad (gronden + ontspanning tegelijk)
Deze kleine dingen geven je lijf het signaal dat het veilig is om te vertragen. Pas daarna kan echte ontspanning ontstaan.
Een voorbeeld uit de praktijk
Een cliënt zei laatst: “Ik ga dan op de bank zitten, maar voel me opgejaagd. Dan pak ik toch weer m’n telefoon.”
Herkenbaar?
We zijn zo gewend geraakt aan ‘doen’, dat zelfs rust actief voelt.
Samen gingen we oefenen met: eerst zachtjes bewegen → dan zitten met warme thee → dan pas een meditatie proberen. Het werkte. Niet omdat ze ineens 'kon ontspannen', maar omdat haar lijf werd voorbereid.
Rust toelaten mag op jouw tempo
Je hoeft het niet perfect te doen.
Je hoeft ook niet ineens in een diepe meditatie te kunnen zakken.
Maar je mag leren hoe je jouw systeem helpt om tot rust te komen.
Elke dag een klein momentje van regulatie maakt al verschil.
En hoe vaker je oefent, hoe makkelijker je lichaam het herkent.
Wil je hier begeleiding in?
Je hoeft het niet alleen te doen. Op mijn website vind je meer over mijn 1-op-1 begeleiding, waarin we precies hiernaar kijken:
✨ Hoe werkt jouw systeem?
✨ Wat heb jij nodig om rust écht toe te laten?
✨ En hoe kom je daar op een praktische manier?
Je bent welkom.
👉 www.hellenvandenheuvel.nl
Reactie plaatsen
Reacties